İsrail’in yaklaşık 20 aydır saldırılarını giderek şiddetlendirdiği Gazze Şeridi’nde kamplarda kalan yerinden edilmiş Filistinliler, insani kullanıma uygun olan az miktardaki suya erişebilmek için saatlerce uzun kuyruklarda bekliyor.
Nüfusu 2,3 milyon olan Gazze’de kişi başına düşen su tüketim oranı 7 Ekim öncesindeki 84,6 litreden “3 ila 5 litre” arasına düştü.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) acil durumlarda kişi başına düşen günlük su miktarını 20 litre olarak değerlendirdiği göz önüne alındığında, bu düşüş Gazze’deki su ihtiyacının “felaket boyutlarda” olduğunu gösteriyor.
Gazze Şeridi’nde İsrail saldırıları sebebiyle yerinden edilen çok sayıda Filistinlinin, temel temizlik malzemelerinin dahi zor bulunduğu kalabalık barınaklarda kaldığı göz önüne alındığında su tüketim miktarındaki bu düşüş kişisel hijyene ve toplum sağlığına doğrudan etki ediyor ve hastalıkların yayılmasına neden oluyor.
Ayrıca, temiz içme suyu eksikliği de dehidrasyon ve böbrek hastalıklarına yol açabiliyor.
“Kişi başına düşen günlük su miktarı büyük oranda düştü”
Gazze Sağlık Bakanlığı Çevre Sağlığı ve İş Güvenliği Dairesi Müdürü Eylem er-Remlavi, yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze’de sürdürdüğü şiddetli saldırıların “hayatın her alanını” mahvettiğini söyledi.
Remlavi, su ve kanalizasyon sisteminin İsrail saldırılarından en çok etkilenen alanların başında geldiğini ve bunun halk sağlığı durumuyla doğrudan bağlantılı olduğunu belirtti.
“Kişi başına düşen günlük su miktarı büyük oranda düştü.” diyen Remlavi, İsrail’in altyapıyı tahrip etmesi, elektrik tedarikini kesmesi, yakıt ve temel malzemelerin girişini engellemesi sebebiyle su tedarikinin neredeyse tamamen durma noktasına geldiğini aktardı.
Su kirliliği oranı yüzde 25’e yükseldi
Remlavi, savaş öncesinde yüzde 4 olan su kirliliği oranının şu anda yüzde 25’e yükseldiğini ve bu artışın nedeninin ise, su ve kanalizasyon şebekeleri, kuyular ve arıtma tesislerinin büyük ölçüde tahrip edilmesi ile dezenfektan malzemelerinin girişinin engellenmesi olduğunu ifade etti.
Remlavi, “Gazze’deki ailelerin, özellikle de yerinden edilmiş olanların yüzde 90’ı temiz suya erişimde ciddi sıkıntılar yaşıyor.” dedi.
Mevcut asgari derecedeki suyun kişisel hijyen için yeterli olmadığını belirten Remlavi, kirli su tüketimi veya kanalizasyon suyuyla sulanan tarım alanları sebebiyle ishal, kanlı ishal, çocuk felci, hepatit A ve böbrek hastalıkları gibi hastalıkların yayıldığını kaydetti.
Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus’a bağlı Mevasi bölgesinde, atıkların birikmesi ve başıboş hayvanlar ile kedilerin varlığı nedeniyle büyük bir uyuz salgını yaşandığına dikkat çeken Remlavi, oluşan çevre kirliliğinin böceğin üremesi için ideal bir ortam oluşturduğunu söyledi.
Kuyular ve arıtma tesisleri durduruldu
Saldırılardan önce Gazze’de 250 ila 260 arasında kuyu olduğuna ve bunların Gazze sakinlerine yeraltı suyu pompaladığına işaret eden Remlavi, halihazırda sadece 118 kuyu kaldığını ve bunların sayısının devam eden bombalamalar, tahliyeler ve yerinden edilmelerle günden güne azaldığını aktardı.
Remlavi, kampların atık sularını bertaraf etmek için foseptik çukurlarının çözüm olabileceğini ancak bunun da yeraltı sularını kirletme ve salgın hastalık olasılığını artırma tehdidi oluşturduğuna dikkati çekti.
Yakıt sıkıntısı ve tesislerin tehlikeli konumlarda bulunması nedeniyle atık suların arıtılmadan denize pompalandığını belirten Remlavi, bu durumun kirliliği artırdığını ve deniz yaşamını tehdit ettiğini kaydetti.
“Devam eden abluka ile yakıt ve erzak girişinin yasaklanması nedeniyle durumun daha da kötüleşmesi muhtemel.” diyen Remlavi, Gazzelilerin sınırlı miktarda su bulunması nedeniyle günlük su ihtiyaçlarını karşılayamadıklarını vurguladı.
“Gazze susuzluktan ölen bir bölge haline geldi”
Filistin Su İdaresi’nden 10 Mayıs’ta yapılan açıklamada, Gazze Şeridi’ndeki su ve kanalizasyon sistemi ve yapılarının yaklaşık yüzde 85’inin ciddi şekilde hasar gördüğü, kuyulardan su çıkarımının yüzde 70 ila 80 oranında azaldığı belirtilmişti.
“Gazze susuzluktan ölen bir bölge haline geldi.” ifadesi kullanılan açıklamada, Gazze’de kişi başına 3 ila 5 litre arasına düşen su tüketiminin, DSÖ’nün acil durumlar için değerlendirdiği 20 litrelik miktarın dahi altında kaldığı kaydedilmişti.
Filistin Merkezi İstatistik Kurumunun verilerine göre, 2022 yılında Gazze’de günlük kişi başına düşen su miktarı 84,6 litre civarındaydı.
Yakıt kıtlığı su dağıtımı ve arıtımını etkiliyor
Gazze Su ve Sağlık Otoritesi verilerine göre, kişi başına düşen su kullanım miktarında çarpıcı seviyedeki düşüşün yanı sıra Gazze halkına ulaşan sudaki kirlilik de ciddi artış gösterdi.
Birleşmiş Milletler (BM) Çocuklara Yardım Fonu’ndan (UNICEF) 9 Mayıs’ta yapılan açıklamada, İsrail saldırıları altındaki Gazze’de su şebekelerinin ciddi oranda tahrip olması nedeniyle bölgede su tedarikinin “neredeyse imkansız” hale geldiği ifade edilmişti.
Gazze’de yaşanan yakıt sıkıntısının yol açtığı büyük engellere rağmen, yardım ekiplerinin araçlarla su dağıtmak zorunda kaldığı kaydedilmişti.
UNICEF Sözcüsü Jonathan Crickx, İsrail ablukası nedeniyle meydana gelen yakıt eksikliğinin yalnızca su dağıtımını değil, aynı zamanda deniz suyu arındırma tesislerinin de çalışmasını engellediğini ifade etmişti.
